Trêng TH

–

THCS NguyÔn ChÝ Thanh

–

N¨m häc 2019 -2020

PHẦN I: TOÁN DI TRUYỀN.

1.Các khái niệm cơ bản

1.TÝnh tr¹ng: Lµ ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i, cÊu t¹o, sinh lý cña c¬ thÓ nhê ®ã

cã thÓ ph©n biÖt ®îc c¬ thÓ nµy víi c¬ thÓ kh¸c.

- Cã hai lo¹i tÝnh tr¹ng:

+ TÝnh tr¹ng t¬ng øng: lµ nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau cña cïng mét tÝnh tr¹ng.

+ TÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n: lµ hai tÝnh tr¹ng t¬ng øng cã biÓu hiÖn tr¸i ngîc nhau.

2.CÆp gen t¬ng øng: Lµ cÆp gen n»m ë vÞ trÝ t¬ng øng trªn cÆp NST t¬ng

®ång vµ qui ®Þnh mét cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng øng hoÆc nhiÒu cÆp tÝnh tr¹ng kh«ng t-

¬ng øng ( di truyÒn ®a hiÖu).

3.Alen: Lµ nh÷ng tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña cïng mét gen.

4.Gen alen: Lµ c¸c tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña cïng mét gen tån t¹i trªn mét vÞ trÝ

nhÊt ®Þnh cña cÆp NST t¬ng ®ång cã thÓ gièng nhau hoÆc kh¸c nhau vÒ sè lîng

thµnh phÇn, tr×nh tù ph©n bè c¸c Nuclª«tÝt.

5.Gen kh«ng alen: Lµ c¸c tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña c¸c cÆp gen kh«ng t¬ng

øng tån t¹i trªn c¸c NST kh«ng t¬ng ®ång hoÆc n»m trªn cïng mét NST thuéc mét

nhãm liªn kÕt.

6.KiÓu gen: Lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo cña c¬ thÓ thuéc mét loµi

sinh vËt.

7.KiÓu h×nh: Lµ tËp hîp toµn bé c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. KiÓu h×nh thay

®æi theo giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn cña m«i trêng. Trong thùc tÕ khi ®Ò cËp

®Õn kiÓu h×nh ngêi ta chØ quan t©m ®Õn mét hay mét sè tÝnh tr¹ng.

8.Gièng thuÇn chñng: Lµ gièng cã ®Æc tÝnh di truyÒn ®ång nhÊt vµ æn

®Þnh, thÕ hÖ con kh«ng ph©n li vµ cã kiÓu h×nh gièng bè mÑ.

9.TÝnh tr¹ng tréi: Lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn khi cã kiÓu gen ë d¹ng ®ång hîp tö

tréi hoÆc dÞ hîp tö.

+ Tréi hoµn toµn: Lµ hiÖn tîng gen tréi ¸t chÕ hoµn toµn gen lÆn dÉn ®Õn thÓ dÞ

hîp biÓu hiÖn kiÓu h×nh tréi.

+ Tréi kh«ng hoµn toµn: Lµ hiÖn tîng gen tréi ¸t chÕ kh«ng hoµn toµn gen lÆn dÉn

®Õn thÓ dÞ hîp biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian.

10. TÝnh tr¹ng lÆn: Lµ tÝnh tr¹ng chØ xuÊt hiÖn khi kiÓu gen ë tr¹ng th¸i

®ång hîp tö lÆn

11.§ång hîp tö: Lµ kiÓu gen cã hai gen t¬ng øng gièng nhau.

12.DÞ hîp tö: Lµ kiÓu gen cã hai gen t¬ng øng kh¸c nhau.

13.Di truyÒn: Lµ hiÖn tîng truyÒn ®¹t c¸c ®Æc tÝnh cña bè mÑ, tæ tiªn cho

c¸c thÕ hÖ con ch¸u.

14. BiÕn dÞ: Lµ hiÖn tîng con sinh ra kh¸c bè mÑ vµ kh¸c nhau ë nhiÒu chi

tiÕt, ®«i khi cã thªm nh÷ng ®Æc ®iÓm míi hoÆc kh«ng biÓu hiÖn nh÷ng ®Æc

®iÓm cña bè mÑ.

Tµi liÖu båi dìng häc sinh giái m«n SINH HäC 9- Gi¸o viªn: Mai

Ngäc Liªn