§2: CÁC PHÉP TÍNH VỚI SỐ THẬP PHÂN

A.

KIẾN THỨC CẦN NHỚ

1. Để thực hiện các phép cộng và trừ các số thập phân, ta áp dụng các quy tắc dấu như khi thực

hiện các phép tính cộng và trừ các số nguyên:

- Muốn cộng hai số thập phân âm, ta cộng hai số đối của chúng rồi thêm dấu trừ đằng trước kết quả.

- Muốn cộng hai số nguyên trái dấu, ta làm như sau:

+ Nếu số dương lớn hơn hay bằng số đối của số âm thì lấy số dương trừ đi số đối của số âm

+ Nếu số dương nhỏ hơn số đối của số âm thì lấy số đối của số âm trừ đi số dương rồi thêm dấu “-“

trước kết quả

- Muốn trừ số thập phân a cho số thập phân b, ta cộng a với số đối của b.

2. Muốn nhân hai số thập phân có nhiều chữ số thập phân ta làm như sau:

- Bỏ dấu phẩy rồi nhân như nhân hai số tự nhiên.

- Đếm xem trong phần thập phân ở cả hai thừa số có bao nhiêu chữ số rồi dùng dấu phấy tách ở tích

bấy nhiêu chữ số từ phải sang trái.

3. Muốn chia hai số thập phân có nhiều chữ số thập phân ta làm như sau:

- Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang

bên phải bấy nhiêu chữ số.

Chú ý: Khi chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang phải mà không đủ chữ số, ta thấy thiếu bao nhiêu chữ số

thì thêm vào đó bấy nhiêu số chữ số 0.

- Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia như chia số thập phân cho số tự nhiên.

4. Để thực hiện các phép tính nhân và chia số thập phân, ta áp dụng các quy tắc về dấu như đối

với số nguyên để đưa về bài toán nhân hoặc chia hai số thập phân dương với lưu ý như sau:

- Tích và thương của hai số thập phân cùng dấu luôn là một số dương.

- Tích và thương của hai số thập phân khác dấu luôn là một số âm.

- Khi nhân hoặc chia hai số thập phân cùng âm, ta nhân hoặc chia hai số đối của chúng.

- Khi nhân hoặc chia số thập phân khác dấu, ta chỉ thực hiện phép nhân hoặc chia giữa số dương và số

đối của số âm rồi thêm dấu “-“ trước kết quả nhận được.

5. Quy tắc dấu ngoặc

- Khi bỏ dấu ngoặc có dấu “+” đứng trước thì dấu các số hạng trong ngoặc vẫn giữ nguyên; Khi bỏ dấu

ngoặc có dấu “-” đứng trước, ta phải đổi dấu tất cả các số hạng trong ngoặc.

- Khi đưa nhiều số hạng vào trong dấu ngoặc và để dấu “-“ đứng trước thì ta phải đổi dấu của tất cả các

số hạng đó.

B. BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN.

DẠNG 1: Thực hiện phép tính.

Bài 1.

Thực hiện các phép tính sau:

a) 2,15 – 8,17;

b) (–5,7) + 9,23;

c) (–14,35) + (–15,65);

d) –67,5 – 9,07.

Hướng dẫn: Áp dụng các quy tắc: cộng, trừ hai số thập phân.

Bài 2.

Thực hiện các phép tính sau:

a) (–0,125) . 5,24;

b) (–1,246) : (–0,28);

c) 6,15 : (–1,5);

d) 2,45 . (–10,2).

Hướng dẫn:

Áp dụng các quy tắc: nhân, chia hai số thập phân.

Bài 3.

Thực hiện các phép tính sau:

a) 4,12 – (0,126 + 2,148);

b) –25,4 – (5,54 – 2,5);

c) –(–8,68 – 3,12) : 3,2;

d) (–1,87 + 6,27) . 12,5;

e) –5,24 + 1,24 . 3,5;

f) 16,05 : (–1,5) + 4,5 . 0,6.

g) 17,52 – [15,32 + (–2,22)] : 2,5;

h) [(–25,68) + (–2,12)] : (0,2 . 8) . 0,8;

Hướng dẫn:

Áp dụng các quy tắc về thứ tự thực hiện trong phép tính.