BÀI 25:
HÔ HẤP TẾ BÀO
GIÁO VIÊN:
TRƯỜNG:
Năng lượng được
tạo ra như thế nào?
Quá trình tạo năng
lượng diễn ra ở đâu?
-
Sau khi em chơi thể thao
hoặc lao động mạnh em thấy
cơ thể của mình có biểu hiện
như thế nào?
- Theo em vì sao có
những biểu hiện như vậy?
Hiện tượng đó được giải
thích như thế nào?
HÔ HẤP
TẾ BÀO
PHẦN I:
PHẦN IV
KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ
HẤP TẾ BÀO TRONG THỰC TIỄN
PHẦN II:
MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP
VÀ PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
PHẦN III
MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
Quan sát
video, nghiên
cứu thông tin,
thảo luận nhóm
(3 phút), hoàn
thành phiếu học
tập
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
PHIẾU HỌC TẬP SỐ
1
Quan sát hình 25.1 em hãy cho biết
Câu 1:
a) Nguyên liệu tham gia và sản phẩm của quá
trình hô hấp tế bào.Từ đó, hãy viết phương
trình hô hấp tế bào dưới dạng chữ.
b) Hô hấp tế bào diễn ra ở đâu?
Câu 2: Hô hấp tế bào có vai trò gì đối với cơ
thể sinh vật?
Câu 3: So sánh cường độ hô hấp của một vận
động viên đang thi đấu và một nhân viên văn
phòng. Giải thích sự khác nhau đó.
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
CHẤT HỮU CƠ
CO
2
NƯỚC
ATP
Xác định nguyên liệu tham
gia và sản phẩm của quá trình hô
hấp tế bào
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
Nguyên liệu:
+ Chất hữu cơ (glucose…)
+ oxygen.
Sản phẩm:
+ carbon dioxide,
+ nước,
+ ATP.
Hô hấp tế bào là quá trình phân giải chất hữu cơ tạo thành carbon dioxide,
nước, đồng thời giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của
tế bào và cơ thể.
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
-
Hô hấp tế bào là quá trình phân giải chất hữu cơ tạo thành
carbon dioxide, nước, đồng thời giải phóng năng lượng cung cấp
cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.
Viết phương trình hô hấp
- Phương trình hô hấp tế bào:
Glucose + Oxygen
Nước + Carbon dioxide + Năng lượng (ATP + nhiệt)
- Hô hấp tế bào diễn ra trong ti thể
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
So sánh cường độ hô hấp của một vận động viên đang thi
đấu và một nhân viên văn phòng.
Giải thích sự khác nhau đó.
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
Cường độ hô hấp của vận động viên thi đấu nhanh hơn so với
nhân viên văn phòng
Vận động viên thi đấu cần cung cấp nhiều năng lượng hơn
hô hấp mạnh để lấy nhiều oxygen đến tế bào
cường độ hô hấp mạnh hơn
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
Tốc độ hô hấp nhanh hay chậm phụ thuộc vào nhu cầu năng lượng
của mỗi người
EM CÓ BIẾT ?
I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP TẾ BÀO
Glucose
O
2
CO
2
ATP
Nhiệt
Nước
Giải phóng năng lượng nhiệt ồ ạt
Giải phóng từ từ dưới dạng hóa năng
Hiệu suất thấp (dưới 25%)
Hiệu suất cao ( khoảng 40%)
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU
GIỮA TỔNG HỢP VÀ PHÂN GIẢI
CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ
PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào là hai quá trình có
biểu hiện trái ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau
Quá trình tổng hợp tạo chất hữu cơ là nguyên liệu cho phân giải trong
hô hấp tế bào
Quá trình phân giải các chất hữu cơ giải phóng năng lượng cung cấp
cho quá trình tổng hợp
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ
PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
TIÊU CHÍ
QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP QUÁ TRÌNH PHÂN GIẢI
Nguyên liệu
Sản phẩm
Năng lượng
Ví dụ
Xem video, thảo luận nhóm ( 2phút) hoàn thành bảng
Phân biệt quá trình tổng hợp và quá trình phân giải
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ
PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào là hai quá trình có
biểu hiện trái ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ
PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
TIÊU CHÍ
QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP
QUÁ TRÌNH PHÂN GIẢI
Nguyên liệu
Sản phẩm
Năng lượng
Ví dụ
Các chất đơn giản
Các chất hữu cơ phức tạp
Các chất đơn giản
Các chất hữu cơ phức tạp
Tích lũy năng lượng
Giải phóng năng lượng
Quang hợp
Hô hấp tế bào
II. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ
PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO
Quá trình tổng hợp và phân giải chất
hữu cơ trong tế bào là hai quá trình trái
ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết với
nhau đảm bảo duy trì các hoạt động sống
của tế bào.
GHI NHỚ
Hô hấp tế bào là quá trình phân giải
chất hữu cơ tạo thành carbon dioxide,
nước, đồng thời giải phóng năng lượng
cung cấp cho các hoạt động sống của
tế bào và cơ thể.
Quá trình tổng hợp và phân giải chất
hữu cơ trong tế bào là hai quá trình trái
ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết
với nhau đảm bảo duy trì các hoạt
động sống của tế bào.
-
Phương trình hô hấp tế bào:
Glucose + Oxygen
Nước + Carbon dioxide + Năng lượng (ATP + nhiệt)
HÔ HẤP
TẾ BÀO
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
Nhiệt độ
Nồng độ
oxygen
Độ ẩm và
nước
Nồng độ
carbon
dioxide
Một số yếu
tố ảnh hưởng
đến hô hập tế
bào
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NHIỆT ĐỘ
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NHIỆT ĐỘ
Hô hấp bao gồm các phản ứng hóa học với sự xúc tác của emzim
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NHIỆT ĐỘ
Nhiệt độ thuận lợi cho quá trình hô hấp ở các tế bào là
từ 30 – 35
0
C
Một số loài
tảo ở suối
nước nóng có
khả năng hô
hấp ở 80
0
C
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NHIỆT ĐỘ
Nhiệt độ tuận lợi cho quá
trình hô hấp ở tế bào là từ
30
0
C - 35
0
C
Khi nhiệt độ quá cao
hoặc quá thấp đều ảnh
hưởng đến hô hấp tế bào
Ở người, nếu nhiệt độ
đạt 40
0
C thì hô hấp gặp
khó khăn
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
ĐỘ ẨM VÀ NƯỚC
Nước vừa là môi trường, vừa tham gia trực tiếp vào các phản ứng hóa học
trong quá trình hô hấp tế bào
Nước ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hô hấp tế bào
Cường độ hô hấp của hạt lúa và lúa mì ở các hàm lượng nước khác nhau:
Thí nghiệm
Hàm lượng nước trong hạt
Cường độ hô hấp
Thí nghiệm 1
11 % đến 12%
1,5 mg CO
2
/1kg
hạt/giờ
Thí nghiệm 2
14% đến 15%
Tăng lên 4 đến 5 lần
Thí nghiệm 3
30% đến 35%
Tăng lên hàng ngìn lần
Nhận xét về mối liên hệ giữa hàm lượng nước và cuồng độ hô hấp của hạt
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
ĐỘ ẨM VÀ NƯỚC
Nước vừa là môi trường, vừa tham gia trực tiếp vào các phản
ứng hóa học trong quá trình hô hấp tế bào
Nước ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hô hấp tế bào
Cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước trong tế bào
Vì sao trước khi gieo, người ta
thường ngâm hạt trong nước
ấm ( khoảng 40
0
C)
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NỒNG ĐỘ OXYGEN
•
Oxygen là nguyên liệu tham gia vào quá trình quang hợp
•
Khi nồng độ Oxygen trong không khí giảm xuống dưới 5% thì
cường độ hô hấp giảm
Vì sao cây bị ngập úng lâu ngày sẽ chết?
Cây ngập úng -> Rễ cây thiếu oxygen
-> Không thực hiện được quá trình
hô hấp tế bào -> Rễ chết và không
được phục hồi -> Cây chết
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NỒNG ĐỘ OXYGEN
•
Chuột rút là cơn co mạnh, thắt chặt các
cơ, thường đến đột ngột và kéo dài từ vài
giây đến vài phút
•
Chuột rút thường xảy ra ở chân
•
Khi vận động, cơ bắp cần nhiều oxygen
hơn bình thường, nếu thiếu oxygen có
thể dẫn đến tình trạng chuột rút
•
Để tránh chuột rút cần khởi động
trước khi bơi, chạy…
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NỒNG ĐỘ CARBON DIOXIDE
•
Nồng độ carbon dioxide trong không khí thuận lợi cho hô hấp
tế bào là 0,03%
•
Nồng độ carbon dioxide tăng sẽ ức chế quá trình hô hấp
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NỒNG ĐỘ CARBON DIOXIDE
Vì sao không nên trồng nhiều
cây xanh trong phòng ngủ?
Ban đêm cây tiến hành hô hấp
lấy đi khí oxygen và thải ra khí
carbon dioxide, cản trở hô hấp của
con người, có thể gây nguy hiểm
đến tính mạng.
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
NỒNG ĐỘ CARBON DIOXIDE
Một số loại cây hút khí carbon dioxide và thải khí
oxygen vào ban đêm.
Cường độ của quá trình hô hấp tế bào bị
ảnh hưởng bởi 1 số yếu tố chủ yếu như:
hàm lượng nước, nồng độ oxygen, nồng độ
carbon dioxide
III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ
HẤP TẾ BÀO
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP
TẾ BÀO TRONG THỰC TIỄN
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
1. Mối quan hệ giữa hô hấp tế bào và
bảo quản lương thực, thực phẩm.
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
Hô hấp tế bào là quá trình phân giải các chất hữu cơ, điều này sẽ
ảnh hưởng đến chất lượng của lương thực, thực phẩm nếu điều kiện
bảo quản không phù hợp hoặc bảo quản trong thời gian dài.
BẢO QUẢN KHÔ
BẢO QUẢN LẠNH
Bảo quản trong
điều kiện hàm
lượng khí oxygen
thấp
Bảo quản trong
điều kiện hàm
lượng khí carbon
dioxide cao
GHI NHỚ
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN LẠNH
Là biện pháp bảo quản ở điều kiện nhiệt độ thấp trong các kho
lạnh hay tủ lạnh
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN LẠNH
Là biện pháp bảo quản ở điều kiện nhiệt độ
thấp trong các kho lạnh hay tủ lạnh
Nhiệt độ bảo quản thấp có thể làm chậm quá
trình hô hấp của tế bào
NGĂN MÁT
NGĂN ĐÔNG
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN LẠNH
Là biện pháp bảo quản ở điều kiện nhiệt độ thấp trong các kho
lạnh hay tủ lạnh
Nhiệt độ bảo quản thấp có thể làm chậm quá trình hô hấp của
tế bào
Không nên bảo quản rau quả trong ngăn đá tủ lạnh
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN KHÔ
Biện pháp bảo quản khô nhằm làm giảm lượng nước có trong
nông sản
Biện pháp bảo quản khô thường được áp dụng đối với các loại
hạt giống
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN KHÔ
Biện pháp bảo quản khô nhằm làm giảm lượng nước có trong
nông sản
Biện pháp bảo quản khô thường được áp dụng đối với các loại
hạt giống
Ngoài các loại hạt, em
hãy kể tên một số loại
thực phẩm sử dụng
biện pháp bảo quản khô
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
BẢO QUẢN KHÔ
Biện pháp bảo quản khô nhằm làm giảm lượng nước có trong
nông sản
Biện pháp bảo quản khô thường được áp dụng đối với các loại
hạt giống
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
Bảo quản trong điều kiện hàm lượng khí carbon dioxide cao
Biện pháp hiện đại và cho hiệu
quả bảo quản cao
Cần xác định nồng độ carbon
dioxide thích hợp với từng đối
tượng và mục đích bảo quản
Khi vào phòng kín có nồng độ
carbon dioxide cao cần trang bị
đầy đủ đồ bảo hộ, kiến thức
chuyên môn xử lý tình huống
khẩn cấp
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
Bảo quản trong điều kiện hàm lượng khí oxygen thấp
Việc làm giảm nồng
độ oxygen có tác dụng
làm giảm hô hấp, nhờ đó
tăng hiệu quả của quá
trình bảo quản
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
1. Mối quan hệ giữa hô hấp tế bào và
bảo quản lương thực, thực phẩm.
Vận dụng hiểu biết về quá trình hô hấp tế bào, người ta
có thể dùng các biện pháp để giảm cường độ quá trình hô hấp
nhằm tăng hiệu quả bảo quản lương thực, thực phẩm. Một số
biện pháp được dùng để bảo quản lương thực, thực phẩm
như: bảo quản khô, bảo quản lạnh, bảo quản trong điều kiện
nồng độ carbon dioxide cao và nồng độ oxygen thấp.
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
2. Mối quan hệ giữa hô hấp tế bào và
bảo vệ sức khỏe con người
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
Hô hấp tế bào tạo nguồn năng lượng cung cấp cho các hoạt
động sống của cơ thể sinh vật
Cần có những biện pháp nhằm đảm bảo quá trình hô hấp tế
bào diễn ra bình thường
Kể tên một số biến pháp nhằm bảo vệ sức khỏe và hệ
hô hấp của con người
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
Một số biện pháp nhằm bảo vệ sức khỏe và hệ hô
hấp ở người:
- Có chế độ lao động và chơi thể thao vừa sức, tránh
thiếu hụt oxygen.
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí
- Trồng nhiều cây xanh
- Không sử dụng hoặc tiếp xúc với các chất có tác
dụng ức chế quá trình hô hấp.
Một số biện pháp đảm bảo điều kiện thuận lợi cho quá trình
hô hấp tế bào cũng góp phần bảo vệ sức khỏe con người như:
- Có chế độ lao động hoặc chơi thể thao vừa sức, tránh thiếu
hụt oxygen.
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí;
- Trồng nhiều cây xanh.
- Không sử dụng hoặc tiếp xúc với các chất có tác dụng ức chế
quá trình hô hấp,...
IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG
THỰC TIỄN
2. Mối quan hệ giữa hô hấp tế bào và
bảo vệ sức khỏe con người
TÓM TẮT BÀI HỌC
Câu 1: Hãy xác định quá trình chuyển hoá năng lượng trong
hô hấp tế bào.
Câu 2: Hãy vẽ đổ thị thể hiện mối quan hệ giữa nhiệt độ và hô
hấp tế bào.
Câu 3: Vì sao một loại thực phẩm được bảo quản quá lâu dù
không bị hư hỏng nhưng vẫn bị giảm chất lượng?
TÌM TÒI – MỞ RỘNG
TÌM TÒI – MỞ RỘNG
Thí nghiệm
Nhiệt độ (
o
C)
Cường độ hô hấp (mgCO
2
/g/giờ)
1
5-10
1,5
2
15-20
10,5
3
25-30
1050
4
35-40
1120
5
45-50
98
Câu 4: Khi nghiên cứu về sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến
cường độ hô hấp của một loài thực vật, người ta thu được kết quả
như sau:
Từ kết quả nghiên cứu trên em có nhận xét gì về mối quan hệ
giữa nhiệt độ môi trường và cường độ hô hấp của loài thực vật
trên?
TÌM TÒI – MỞ RỘNG
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
NHIỆM VỤ VỀ NHÀ
-
Hoàn thành bài tập về nhà
-
Chuẩn bị chủ đề mới
