CHƯƠNG VII: CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG. SỰ CHUYỂN THẾ

CHỦ ĐỀ 22: CHẤT RẮN, BIẾN DẠNG CƠ CỦA VẬT RẮN

A.PHẦN LÝ THUYẾT

1. Thế nào là chất rắn kết tinh? Chất rắn vô định hình?

Hướng dẫn

- Các chất rắn như muối ăn, thạch anh… mà hình dạng bên ngoài có những cạnh thẳng, mặt phẳng,

góc đa diện (tức là có dạng hình học) gọi là chất rắn kết tinh. Như vậy chất rắn kết tinh có cấu trúc tinh

thể, do đó có dạng hình học và nhiệt độ nóng chảy xác định.

- Các chất rắn như nhựa thông, hắc ín… mà hình dạng bên ngoài không có dạng hình học gọi là

chất rắn vô định hình. Như vậy chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó không có dạng

hình học và nhiệt độ nóng chảy (hoặc đông đặc) xác định. Chất rắn vô định hình có tính đẳng hướng.

Một số chất như lưu huỳnh, đường… có thể là chất rắn kết tinh hay chất rắn vô định hình tùy thuộc

vào việc người ta làm chúng rắn lại như thế nào.

2. Tinh thể là gì? Thế nào là mạng tinh thể?

Hướng dẫn

* Vật rắn kết tinh dù bị vỡ nhỏ ra vẫn có dạng hình học. Các vật rắn có dạng hình học như vậy gọi

là các tinh thể.

- Tinh thể của mỗi chất rắn có hình dạng đặc trưng riêng xác định.

- Tinh thể được cấu tạo từ các hạt (nguyên tử, phân tử, iôn) liên kết chặt với nhau và được sắp xếp

theo một trật tự tuần hoàn trong không gian. Mỗi hạt luôn dao động quanh vị trí cân bằng của nó.

* Tính tuần hoàn (cách sắp xếp) trong không gian của tinh thể được biểu diễn bằng mạng tinh thể.

3. Thế nào là vật rắn đơn tinh thể và vật rắn đa tinh thể?

Hướng dẫn

- Vật rắn chỉ được cấu tạo từ một tinh thể được gọi là vật rắn đơn tinh thể.

- Vật rắn được cấu tạo từ nhiều tinh thể nhỏ liên kết hỗn độn với nhau được gọi là vật rắn đa tinh

thể.

4. Mô tả chuyển động nhiệt ở chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình

Hướng dẫn:

- Chuyển động nhiệt ở chất rắn kết tinh chính là dao động của các hạt quanh một vị trí xác định của

mạng.

- Chuyển động nhiệt ở chất rắn vô định hình là dao động của các hạt quanh một vị trí cân bằng. Các

vị trí cân bằng này được phân bố theo kiểu trật tự gần, nghĩa là đối với một hạt nào đó thì các hạt khác

nằm gần kề đó được phân bố có trật tự, nhưng càng ra xa hạt nói trên thì trật tự này càng mất dần.

- Khi nhiệt độ tăng thì dao động của các hạt mạnh lên.

5. Thế nào là tính dị hướng? Tính đẳng hướng?

1http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất 1