Tiết 1,2,3,4
Ngày dạy : 6/1/2011
1.Các khái niệm cơ bản
1.TÝnh tr¹ng: Lµ ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i, cÊu t¹o, sinh lý cña c¬ thÓ
nhê ®ã cã thÓ ph©n biÖt ®îc c¬ thÓ nµy víi c¬ thÓ kh¸c.
- Cã hai lo¹i tÝnh tr¹ng:
+ TÝnh tr¹ng t¬ng øng: lµ nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau cña cïng mét tÝnh
tr¹ng.
+ TÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n: lµ hai tÝnh tr¹ng t¬ng øng cã biÓu hiÖn tr¸i ngîc
nhau.
2.CÆp gen t¬ng øng: Lµ cÆp gen n»m ë vÞ trÝ t¬ng øng trªn cÆp NST
t¬ng ®ång vµ qui ®Þnh mét cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng øng hoÆc nhiÒu cÆp tÝnh
tr¹ng kh«ng t¬ng øng ( di truyÒn ®a hiÖu).
3.Alen: Lµ nh÷ng tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña cïng mét gen.
4.Gen alen: Lµ c¸c tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña cïng mét gen tån t¹i trªn mét
vÞ trÝ nhÊt ®Þnh cña cÆp NST t¬ng ®ång cã thÓ gièng nhau hoÆc kh¸c nhau
vÒ sè lîng thµnh phÇn, tr×nh tù ph©n bè c¸c Nuclª«tÝt.
5.Gen kh«ng alen: Lµ c¸c tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña c¸c cÆp gen kh«ng t-
¬ng øng tån t¹i trªn c¸c NST kh«ng t¬ng ®ång hoÆc n»m trªn cïng mét NST
thuéc mét nhãm liªn kÕt.
6.KiÓu gen: Lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo cña c¬ thÓ thuéc
mét loµi sinh vËt.
7.KiÓu h×nh: Lµ tËp hîp toµn bé c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. KiÓu h×nh
thay ®æi theo giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn cña m«i trêng. Trong thùc tÕ
khi ®Ò cËp ®Õn kiÓu h×nh ngêi ta chØ quan t©m ®Õn mét hay mét sè tÝnh
tr¹ng.
8.Gièng thuÇn chñng: Lµ gièng cã ®Æc tÝnh di truyÒn ®ång nhÊt vµ
æn ®Þnh, thÕ hÖ con kh«ng ph©n li vµ cã kiÓu h×nh gièng bè mÑ.
9.TÝnh tr¹ng tréi: Lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn khi cã kiÓu gen ë d¹ng ®ång
hîp tö tréi hoÆc dÞ hîp tö.
+ Tréi hoµn toµn: Lµ hiÖn tîng gen tréi ¸t chÕ hoµn toµn gen lÆn dÉn ®Õn
thÓ dÞ hîp biÓu hiÖn kiÓu h×nh tréi.
+ Tréi kh«ng hoµn toµn: Lµ hiÖn tîng gen tréi ¸t chÕ kh«ng hoµn toµn gen
lÆn dÉn ®Õn thÓ dÞ hîp biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian.
10. TÝnh tr¹ng lÆn: Lµ tÝnh tr¹ng chØ xuÊt hiÖn khi kiÓu gen ë tr¹ng
th¸i ®ång hîp tö lÆn
11.§ång hîp tö: Lµ kiÓu gen cã hai gen t¬ng øng gièng nhau.
12.DÞ hîp tö: Lµ kiÓu gen cã hai gen t¬ng øng kh¸c nhau.
13.Di truyÒn: Lµ hiÖn tîng truyÒn ®¹t c¸c ®Æc tÝnh cña bè mÑ, tæ tiªn
cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u.
