Dòng sông nào được

nhắc tên trong bài

hát? Em biết gì về

dòng sông đó?

Sông Mê Kông là một trong những con sông

lớn nhất trên thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên

Thanh

Tạng. Nơi

sông

bắt

nguồn

thuộc

tỉnh

Thanh Hải, chảy qua Vân Nam Trung Quốc, qua

các nước Lào, Myanma, Thái Lan, Campuchia và

đổ ra Biển Đông ở Việt Nam.

Đoạn sông Mê Kông chảy qua Việt Nam

được gọi là sông Cửu Long. Sông Mê Kông đã

tạo nên vùng ĐBSCL – đồng bằng lớn nhất nước

ta, mang lại nguồn lợi kinh tế nông nghiệp vô

cùng lớn. Cửu Long là tài sản thiên nhiên đáng tự

hào của người dân Việt Nam.

CỬU LONG GIANG TA ƠI

Nguyên Hồng

I.

TÌM HIỂU CHUNG

1.

Tác giả

- Tên khai sinh: Nguyễn Nguyên Hồng

(1918 – 1982)

- Quê quán: Nam Định

- Ông sống chủ yếu ở thành phố cảng Hải Phòng.

- Nguyên Hồng sáng tác ở nhiều thể loại: truyện ngắn,

tiểu thuyết, hồi kí, thơ, v.v…

- Các tác phẩm tiêu biểu: Những ngày thơ ấu (hồi kí), Bỉ

vỏ (tiểu thuyết), Trời xanh (thơ), Cửa biển (tiểu thuyết),

Bước đường viết văn (hồi kí), v.v…

- Trang viết của Xuân Hồng tràn đầy cảm xúc chân thành,

mãnh liệt với con người và cuộc sống.

2. Tác phẩm

a) Đọc và tìm hiểu chú thích

b) Văn bản

- Xuất xứ: Trích trong tập thơ “Trời xanh”

(1960)

- Thể loại: Thơ tự do

- PTBĐ chính: Biểu cảm

- Ý nghĩa nhan đề: Tiếng gọi yêu thương,

tha thiết dòng Cửu Long Giang, đồng thời

thể hiện ý thức sở hữu, niềm tự hào dân tộc.

BỐ CỤC

Từ “Mê Kông chảy”…đến “chia cắt” (Vẻ

đẹp của dòng sông Mê Kông và con người

Nam Bộ trong thực tế xây dựng và bảo vệ

quê hương.

Phần còn lại (Những suy tư, chiêm nghiệm

của tác giả).

Phần 1: Từ đầu đến “cây số mông mênh”

(Dòng sông Mê Kông từ trang sách tuổi thơ)

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1.

Dòng sông Mê Kông từ trang sách tuổi thơ

+ Tấm bản đồ rực rỡ: tượng trưng cho tổ quốc

thiêng liêng, hiện lên đẹp đẽ lạ kì dưới con mắt háo

hức, say mê chiếm lĩnh tri thức của người học trò.

+ Gậy thần tiên, cánh tay đạo sĩ: hình ảnh ẩn dụ chỉ

cây thước và người thầy qua con mắt thần tượng,

ngưỡng mộ của học trò.

Người thầy như có phép lạ chắp cánh ước mơ

cho học trò được khám phá núi sông tuyệt vời của

tổ quốc

+ Tim đập mạnh, hồn ngây không sao hiểu…: Dòng

sông Mê Kông hiện lên kì vĩ, lớn lao quá sức tưởng

tượng, trước con mắt ngạc nhiên, thán phục của

người học trò.

TEAM WORK

NỘI QUY

+

Tất

cả

các

thành

viên

đều

tham gia thảo luận

+ Tuân thủ nguyên tắc thời gian

+ Chỉ một người nói trong nhóm

tại một thời điểm

NỘI DUNG

Câu 1. Em hiểu như thế nào về

những h/a sau:

+ Tấm bản đồ rực rỡ

+ Gậy thần tiên, cánh tay đạo sĩ

Câu 2. Người học trò cảm nhận

như

thế

nào

về

dòng

sông

Mê

Kông qua bài giảng của thầy giáo?

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ

trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương

* 14 câu thơ: Từ “Mê Kông chảy”…. “chân trời buồm trắng”

Cậu học trò đã lớn, không chỉ thấy sông MK trong bài

giảng của thầy, mà hăm hở bước vào dòng sông mơ ước, vào

đất trời tổ quốc để lao động và chiến đấu.

HỎI CHUYÊN GIA

NỘI QUY

+ Chỉ được đặt câu hỏi sau khi

Nhóm chuyên gia đã trình bày

xong.

+ Chỉ một người nói tại một

thời điểm

+

Tuân

thủ

nguyên

tắc

thời

gian

VÒNG 1

CHUYÊN GIA NÓI

VÒNG 2

CHUYÊN GIA TRẢ LỜI

VÒNG 2

CHUYÊN GIA TRẢ LỜI

“Ta đi…bản đồ không nhìn nữa”

“Ta cởi áo lội dòng sông ta hát

Mê Kông chảy, Mê Kông cũng hát”

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ

trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương

* 7 câu thơ tiếp theo: Từ “Nam Bộ” đến “lòng dừa trĩu quả”

- Vào đến mảnh đất Việt Nam, dòng sông mang vẻ đẹp trù

phú, giàu có vô hạn.

- Nghệ thuật tu từ liệt kê, kết hợp với các động từ mạnh, tính

từ đặc tả đã cho thấy nguồn tài nguyên quý giá, vô hạn mà

dòng Cửu Long Giang đã đem đến cho chúng ta.

+ Phù sa nổi váng

+ Ruộng bãi Mê Không trồng không hết lúa

+ Tôm cá ngợp thuyền

+ Sầu riêng thơm dậy, lòng dừa trĩu quả…

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ

trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương

* Mười câu thơ tiếp: Từ “Mê Kông quặn đẻ” đến “không bao

giờ chia cắt”

- Đón nhận sự ưu ái từ sông mẹ Mê Kông, người dân Nam

Bộ không ngại gian nan, cực nhọc cùng bùn đất để xây dựng

quê hương.

Họ còn là những con người biết đoàn kết để gìn giữ đất

đai, sông núi cha ông để lại

Mê Kông quặn đẻ

Chín nhánh sông vàng

Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương

Mồ hôi vã bãi lau thành đồng lúa

Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa

Những Hà Tiên, Gia Định, Long Châu

Những Gò Công, Gò Vấp, Đồng Tháp, Cà Mau

Những mặt đất

Cha ông ta nhắm mắt

Truyền cháu con không bao giờ chia cắt.

VẺ ĐẸP CỦA

DÒNG MÊ KÔNG

SỰ TRÙ PHÚ,

MÀU MỠ

CON NGƯỜI

NAM BỘ

YÊU NƯỚC

VÀ

KHÔNG NGẠI

GIAN KHỔ

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

3. Những suy tư, chiêm nghiệm của tác giả

- Đoạn thơ cuối là những suy tư của tác giả về quá khứ, hiện tại. Giọng

điệu thơ trở nên thâm trầm, sâu lắng, buồn vui xen lẫn tự hào.

- Những suy tư của tác giả:

+ “Ta đã lớn, Thầy giáo già đã khuất”:

Câu thơ diễn tả sự trôi chảy của thời gian, man mác một nỗi buồn, nỗi

nhớ. Hình ảnh thầy giáo không còn to lớn như một đạo sĩ, mà kết đọng lại

thành một kỉ niệm đẹp không thể phai mờ.

+ Thước bảng to nay thành cán cờ sao”:

Cây thước, tấm bảng năm xưa cùng bao tri thức tuyệt vời trong bài giảng

của thầy đã chắp cánh cho thế hệ học trò trưởng thành đứng lên xây dựng

và bảo vệ tổ quốc.

+Những tên làm man mác tuổi thơ xưa/ Đã thấm máu của bao hồn bất tử:

Tác giả thể hiện niềm tự hào và biết ơn sâu sắc những người đã ngã xuống.

Ta đã lớn

Thầy giáo già đã khuất

Thước bảng to nay thành cán cờ sao

Những tên làm man mác tuổi thơ xưa

Đã thấm máu của bao hồn bất tử

TỔNG KẾT

1.

Nghệ thuật

- Lối viết tự sự kết hợp biểu

cảm, giọng điệu phong phú gợi

nhiều cảm xúc cho người đọc

- Sử dụng hình ảnh sinh động,

giàu tính hình tượng

- Sử dụng thành công các biện

pháp tu từ: ẩn dụ, so sánh, nhân

hoá, liệt kê.

2. Nội dung

Bài thơ thể hiện tình yêu tha

thiết, niềm tự hào vô hạn của tác

giả với dòng sông Mê Kông, với

quê hương, đất nước.

LUYỆN TẬP

Viết 5 đến 7 câu văn chia sẻ những cảm nhận của em về

tình yêu của tác giả đối với dòng Mê Kông, với quê

hương đất nước được thể hiện trong toàn bài thơ. (Chính

là mạch cảm xúc liên kết toàn bài thơ)

CÙNG CỐ, MỞ RỘNG

HS được chọn một trong 2 nhiệm vụ sau:

1. Tìm đọc một vài bài thơ trong tập thơ “Trời xanh” của Nguyên

Hồng, ghi chép vào sổ tay văn học và chia sẻ cảm nhận.

2. Sưu tầm một số bài thơ viết về thiên nhiên, đất nước cùng giai

đoạn với bài “Cửu Long Giang ta ơi” của Nguyên Hồng, ghi chép

và sổ tay văn học và chia sẻ cảm nhận.

CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM